‘Normalleşme’ takvimi çerçevesinde AVM’ler, pazarlar, berberler bugün kapılarını açacak. Dolaşımın artmasıyla salgın riski katlanacak. En kritik günde kurallara harfiyen uymak çok daha büyük önem taşıyor. Rehavete kapılırsak evde karantinaya geri döneceğimizi hatırlatan bilim insanları da “Virüs pusuda. Tedbirler gevşerse ikinci pik yaşanır” uyarısında bulunuyor.
Türkiye, 11 Mart’ta başlayan koronavirüsle mücadelesinde kritik bir eşiğe geldi. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın ‘kontrollü sosyal hayat’ dediği süreç bugün başlıyor. AVM’ler, berberler, kuaförler ve pazarlar açılıyor. Sokaktaki kalabalığı büyük oranda artırabilecek olan Mayıs ayı normalleşme paketi çerçevesinde hayata geçirilen bu adımların, rehavete yol açmaması gerektiği yönünde uyarılar geldi. Bilim insanları, rehavet kapılmanın ve önlemleri gevşetmenin ikinci bir dalgaya neden olabileceğine dikkat çekti. Bilim Kurulu üyesi ve YÖK Yürütme Kurulu üyesi Prof. Dr. Zeliha Koçak Tufan, normalleşme süreciyle ilgili uyarılarda bulundu. Tufan “Normalleşme dediğimiz şey tamamen eskiye dönme asla olmamalı. Pandemi devam ediyor.
Bitmedi. Ülkemiz için pandemi kontrol altında, iyi gidiyoruz; ancak sosyal mesafeye dikkat ettiğimiz, toplum içerisinde maske taktığımız sürece iyiyiz. Çünkü vaka sayısının azalması, sıfırı bulması ya da seyrek vakaların dönemine henüz gelmedik. Buna ‘yeniden normalleşme’ diyoruz. Yeniden normalleşme sürecinde evet hayat devam ediyor ama tedbirleri elden bırakmadan. Tedbirleri elden bıraktığımızda gelebilecek olan artçı vaka artışları kaçınılmaz da olabilir. Tamamen eskiye döndük, eskinin normali, diye bir şey yok” dedi. Kitle bağışıklığının sağlanması için toplumun yüzde 75’inin virüsle karşılaşması gerektiğini söyleyen Tufan “Son 100 yıl içinde yaşanmış büyük pandemilere bakıldığında 1918 pandemisi, 1919’da; 1957 pandemisi de 1958’de görülmüştür. Bir sonraki yıl bağışıklığı olmayan ve henüz virüsle karşılaşmamış olan kitle karşılaştığında gerçekten yüksek sayılarda yine istenmeyen sonuçlar görülmüştür. Dolayısıyla aşı geliştirilmediği takdirde gelecek sene için de epeyce hasta ile karşılaşmamız olası” ifadelerini kullandı.
KOVİD’DE 5 SENARYO
Bilim Kurulu üyesi Prof. Dr. Tevfik Özlü ise sosyal medyadan ‘İyiden kötüye Covid-19 senaryoları’ başlığı altında şu görüşleri paylaştı: “Yaz gelince bitecek. Mevsimsel hastalığa dönüşecek. Aşı bulununcaya kadar dalgalar halinde devam edecek. Aşı bulunmayacak, sürü bağışıklığı oluşuncaya kadar yayılacak. Mutasyonlarla bağışıklıktan kurtulup, devam edecek.”
Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı ve Sivas İl Pandemi Kurulu Üyesi Prof. Dr. İlhan Çetin de “Aynı hızla tedbirlere riayet edecek olursak 19 Mayıs’ta çok daha az bir vaka sayısıyla karşılaşacağız, diye düşünüyorum. Rakamlar çok sevindirici, kurallara uyulduğunun göstergesi. Eğer kurallara uyarsak haziran ayında rahat nefes alacağımızı düşünüyoruz. Mayısı, çok daha kurallara riayet edecek şekilde milat olarak geçirirsek haziranda çok daha rahatlayacağız. Bir kişiden, tüm dünyayı kavuran ateş tekrar aynı noktaya gelebilir. Her an bu virüsle mücadele etmek zorundayız. Normalleşme süreciyle alakalı üç şeyin altını her zaman çizeceğiz. Birincisi sosyal mesafenin muhafaza edilmesi. İkincisi hijyen, üçüncü ise halkın yoğun olduğu alanlarda maske takmak. Bunlar yeni normalimizin en önemli konuları” değerlendirmesinde bulundu.
DURAKLAR YOĞUN OLACAK
Öte yandan pek çok işletmenin tekrar faaliyete geçecek olması nedeniyle İstanbul’da özel araç ve toplu taşıma kullanımında ciddi bir artış bekleniyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi ise toplu taşıma araçlarında olağanüstü kısıtlamaların sürdüğünü anımsatarak İstanbulluları uyardı. 8 Mayıs’ta toplu taşımada 1 milyon 336 bin geçişin gerçekleştiği verisini paylaşan İBB, sıkı tedbirlerin uygulandığı ve sosyal izolasyona vatandaşların riayet ettiği 20 Mart’tan itibaren en fazla toplu taşıma kullanılan gün olduğu tespitinde bulundu. İBB, açıklamasında bugün toplu taşıma kullanımının çok daha fazla artacağını öngörerek şu başlıklara dikkat çekti: “Toplu taşımayı kullanmak yerine mümkünse yürümeyi ya da bisiklete binmeyi tercih ediniz. Toplu taşımayı kullanmak zorundaysanız, yoğun saatlerde değil sabah 10.00’dan sonra akşam da 16.00’dan önce toplu taşıma araçlarını kullanınız. Otobüs duraklarında, metro istasyonlarında fiziki mesafenizi en az 1-2 metre ile koruyun.” Açıklamada toplu taşıma kısıtlamaları sebebiyle otobüslere ve metrolara ancak koltuk sayısının yarısı kadar yolcu alınabildiğini, ayakta da oturan yolcunun yarısı kadar yolcu taşındığını belirtildi. Duraklarda bazı yolcuların bekleme sürelerinin artabileceğini bildiren İBB, herkesi sabırla yeni ve boş araç gelene kadar beklemeye çağırdı.
AVM’LER AÇIK SAHİLLER VE PARKLAR YASAK
Kovid-19 salgını nedeniyle market, eczane ve hijyen ürünleri satan firmalar dışında hizmetlerini durduran 356 alışveriş merkezi, bugünden itibaren restoran, kafe ve eğlence sektörü dışında müşteri ağırlamaya başlayacak. Bu durumu değerlendiren Tüketici Dernekleri Federasyonu Genel Başkanı Aziz Koçal, sahiller ve parklar yasakken AVM’lerin açılacak olmasının anlamsız bularak “Çoğunda havalandırma nedeni ile koronavirüsün yayılma ihtimali yüksek olan, buralarda çalışacak olan personelin sağlığının tehdit altında olacak” dedi. Vatandaşa küçük esnafa gitme çağrısında bulunan Koçal “En fazla AVM ile 15 milyon 67 bin 724 nüfuslu İstanbul’da yer alıyor. Toplam 125 adet bulunuyor” bilgisini verdi.