Çağımızın en yaygın hastalıklarından biri olan dikkat eksikliği daha çocukluk yaşlarından itibaren belirtilerini gösterebiliyor. Odaklanmada problem yaşayan çocukların çoğu zaman tembel ya da umursamaz olduğu düşünülüyor. Fakat hastalık düzeyine erişmiş olan dikkat yetersizlikleri önlem alınmadığı takdirde daha büyük sorunlara yol açabiliyor.
Dikkat dağınıklığı çocuğun ömür boyu yaşam kalitesini etkileyebilecek güçte bir problem haline gelebiliyor. Peki çocuğun gerçekten dikkat eksikliği olduğu nasıl anlaşılır? Avrasya Hastanesi’nden Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Mehmet Ali TALAY ile hastalığın detayları, belirtileri ve tedavi yöntemleri üzerine konuştuk.
Dikkat dağınıklığına sebep olan nedenler?
En temel sebeplerinden bir tanesi genetik durumlardır. Anne ya da babada dikkat eksikliği varsa; çocukta olma ihtimali de yüksektir.
Doğum esnasında beynin dopamin sistemindeki bazı işlevlerin bozukluğu durumlarında da ortaya çıkabilir.
Doğum sırasında beynin bir bölümünde meydana gelen (kanama, oksijensizlik…) çok küçük bir zarar bile bazı fonksiyonların yanlış işlemesine ve dikkat eksikliğine neden olabilir.
Geçirilmiş olan enfeksiyonlar, beyin civarında oluşan tümörler de yine dikkat eksikliğini beraberinde getirebilir.
Bazı psikolojik sorunlar da, yapılan iş üzerine dikkatin verilmesine engel olabilir.
Elektronik cihazlar ile (Telefon, bilgisayar, tablet…) çok fazla vakit geçiriyorsa dikkat eksikliği sık olur.
Çocuğun dikkat eksikliği var denilebilmesi için;
Ayrıntıları fark edemiyor, ödevlerinde ve yaptığı etkinliklerde basit hatalar yapıyorsa,
Çocukla iletişim halindeyken sizi dinlemekte güçlük çekiyorsa,
Ardarda verilen basit işleri yapmakta güçlük çekiyorsa,
Zihnini yoracak işlemler yapmaktan kaçınıyorsa,
Eşyalarını düzenli olarak kaybediyorsa,
Unutkanlıkları fazlalaşmışsa,
Yapması gereken işe başlamakta zorlanıyorsa,
Çok çabuk sıkılıyor ve başladığı işi yarım bırakıyorsa, dikkat eksikliğinden söz edilebilir.
Çocuklarda dikkat eksikliğini önlemek için neler yapılabilir?
Tablet, telefon, bilgisayar gibi elektronik eşyalar ile geçireceği zamana sınırlama,
Yaptığı herhangi bir işi bitirmesi ve sonunu getirmesi için onu yüreklendirmek,
Dikkatini canlı tutacak aktiviteler yaptırmak,
Sağlıklı ve dengeli beslendiğinden emin olmak,
Düzenli uyku alışkanlığı edindirmek,
Spor veya fiziksel aktivitelere yönlendirmek.
Dikkat eksikliği nasıl tedavi edilebilir?
Dikkat eksikliğinde tedavi edilirken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Tedavi yöntemi belirlenirken; yaş, cinsiyet ve hastalığın derecesi önem arz etmektedir. Bununla beraber hiperaktivite ile beraber bulunan dikkat dağınıklıkları için daha farklı yöntemler uygulanabilir.
Tedavi yöntemlerinden biri ilaç tedavisidir. Kısa, orta ve uzun dönem olmak üzere, üç kategoride ilaç tedavisi toplanabilir. Daha net bir teşhis için, hastanın doktorla birkaç kez görüşmesi gerekebilir.
Çocuklar için ilaçla tedavi daha farklı uygulanabilir. Bazı ilaçlar üç yaşından büyük, bazı ilaçlarsa altı yaşından büyük çocuklar için daha uygundur. İlaçların kullanımıyla beraber çocuklarda ki hiperaktivite sorununun da ortadan kalktığı söylenebilir. İlaçların ciddi bir yan etkisi olduğu görülmemiştir. Nadir de olsa bazı durumlarda kilo kaybı, baş ağrısı ve gerginlik gibi durumlar yaşanabilir.
Her dikkat eksikliği hastalık değildir
Bununla beraber dikkat eksikliği başka nedenlere de bağlı olabilir. Bu nedenler özenle araştırılmalı ve gerekenler yapılmalıdır. Ebeveynler, çocukta farklı sebeplerden kaynaklanan sorunların dikkat eksikliği olduğunu düşünebilir. Bu sebeplerle yanlış teşhis ve çocukta gereksiz yere ilaç kullanılması söz konusu olabilir. Çocuğun psikolojisi, davranışları ve nedenleri iyice araştırılmalı ve sorunun asıl sebebi tespit etmek gereklidir.